Ostatnia część wpisu o Stambule poświęcona jest miejscom leżącym po drugiej stronie zatoki Złoty Róg i cieśniny Bosfor.
Most Galata
Najbardziej znanym mostem w Stambule jest Galata nad zatoką Złoty Róg. Pierwszy most w tym miejscu powstał już w VI w. n.e. za cesarza Justyniana. W 1453 r. podczas upadku Konstantynopola Turcy zbudowali tam ruchomą przeprawę z ustawionych obok siebie statków. W XVI w. nad projektem mostu przez zatokę pracował Leonardo da Vinci, jednak jego dzieło nie uzyskało akceptacji sułtana. Kolejne przeprawy, budowane od XIX w., miały na celu łączyć tradycyjny Stambuł, siedzibę sułtana i urzędów państwowych z dzielnicą Beyoğlu, zamieszkałą w dużej części przez dyplomatów i nie-muzułmanów. Wtedy też most zaczął pojawiać się w literaturze i malarstwie.
Obecny most ukończono w 1994 r. Charakterystycznym widokiem po obu jego stronach są wędkarze, ustawieni gęsto przy barierkach. W 2003 r. do przeprawy dobudowano dolny poziom z restauracjami. Typowym serwowanym tam daniem jest balık ekmek, czyli ryba w bułce.
Wieża Galata
Budowla powstała w XIV w. jako część fortyfikacji ówczesnej kolonii Genui. Za czasów osmańskich była przebudowywana i wykorzystywana jako więzienie i wieża pożarnicza. Odrestaurowana w 1967 r., z dobudowaną windą, stanowi atrakcję turystyczną i punkt widokowy.
Tünel
Historyczna podziemna kolejka powstała w 1875 r. i jest drugą po londyńskim metrze podziemną koleją w Europie. Ma tylko dwie stacje i 573 m długości. Biegnie około 60 m w górę od stacji Karaköy w pobliżu mostu Galata do stacji Beyoğlu na południowym końcu alei İstiklal. Zbudowano ją aby połączyć leżącą na wzgórzu dzielnicę ambasad i hoteli z giełdą, bankami i portami w dzielnicy Galata. Główną, bardzo stromą ulicą między dzielnicami codziennie przemieszczało się 40 tysięcy osób.
Na początku kolejka miała dwa tory, obecnie jeden z mijanką pośrodku. Drewniane wagony z XIX w. zastąpiono stalowymi. Podróż zajmuje półtorej minuty, a płaci się za nią kartą Istanbulkart.
Aleja İstiklal
Aleja İstiklal (Niepodległości) to główna ulica handlowa w Stambule. Deptak ma 1,4 km długości, a jego środkiem jeździ historyczny tramwaj. W zabudowie dominują XIX- wieczne kamienice, siedziby konsulatów, chrześcijańskie kościoły, sklepy i restauracje, teatry i galerie. Mieszczą się tam także siedziby najlepszych szkół. Przyległe uliczki pełne są klubów i kawiarni, w których przesiadują tłumy mieszkańców i turystów.
Plac Taksim
Aleja İstiklal prowadzi na Taksim. To wielki plac i stacja metra w sercu dzielnicy Beyoğlu. Głośny, otoczony hotelami i restauracjami w rodzaju McDonald’sa, jest częstym miejscem protestów politycznych, stąd normalnym widokiem są tam zaparkowane opancerzone pojazdy wojskowe. Na środku placu stoi Pomnik Republiki, upamiętniający powstanie Republiki Tureckiej w 1923 r.
Między leżącym na szczycie wzgórza Taksim, a znajdującą się nad brzegiem Bosforu stacją Kabataş, skąd można dojść do Pałacu Dolmabahçe, zbudowano nowoczesną, podziemną kolejkę górską o długości 600 m.
Park Gezi
Do Placu Taksim przylega jeden z najmniejszych parków miasta i jedno z ostatnich zielonych miejsc w dzielnicy Beyoğlu. Plany postawienia w tym miejscu centrum handlowego wywołały w 2013 r. krwawo stłumione protesty, które rozlały się na cały kraj.
Muzeum Adama Mickiewicza
Będąc w okolicy Taksim można poszukać domu, w którym mieszkał i zmarł Adam Mickiewicz. Mieści się tam niewielkie muzeum z manuskryptami poety. Budynek znajduje się jednak w zaniedbanej części miasta, w której trudno spotkać turystów.
Pałac Dolmabahçe
Stojący nad brzegiem Bosforu Pałac Dolmabahçe powstał w połowie XIX w. dla sułtana Abdülmecita. W tym czasie w kraju dominowała fascynacja zachodem i przejmowanie europejskich wzorców kulturowych. Dla Osmanów „zachód” zaczynał się na północy, po drugiej stronie zatoki Złoty Róg i dlatego tam postawiono nowy pałac. Budowla łączy styl orientalny z europejskim, wzorowana jest na Luwrze i Pałacu Buckingham. Miała być widoczna od strony morza, co było niespotykane w architekturze osmańskiej. Mimo, że kraj był w złej kondycji finansowej, do budowy i wyposażenia pałacu użyto najdroższych materiałów z różnych zakątków świata. Jego 285 pokoi zdobi około 600 obrazów oraz ponad dwieście ręcznie tkanych dywanów. W sali audiencyjnej wisi 4,5-tonowy kryształowy żyrandol o 750 lampach, dar królowej Wiktorii.
Po powstaniu Republiki Tureckiej gmach przekazano Mustafie Kemalowi Atatürkowi, który zatrzymywał się w nim podczas wizyt w Stambule i gdzie zmarł. Po jego śmierci pałac przekształcono w muzeum.
Budynek otoczony jest wspaniałymi ogrodami i wysokim murem od strony lądu, z wyjątkowo zdobionymi dwiema spośród kilkunastu bram.
Przy pałacu stoi zbudowany w tym samym czasie meczet Dolmabahçe.
Meczet Ortaköy
Przy Moście Bosforskim warto obejrzeć ładny, XIX-wieczny neo-barokowy meczet Ortaköy. Jeden z pracujących nad nim architektów zaprojektował także pałac i meczet Dolmabahçe. Okoliczne uliczki, pełne galerii, klubów, kawiarni i restauracji, są popularnym miejscem spotkań towarzyskich.
Rejs po Bosforze
Po cieśninie Bosfor pływa wiele promów, zarówno turystycznych jak i należących do sieci transportu miejskiego. Żeby zobaczyć Stambuł od strony wody, można wybrać jeden ze statków turystycznych, kursujących na kilku trasach. Cena często zawiera posiłek na pokładzie, a w trakcie rejsu w kilku językach czytane są informacje o mijanych obiektach. Znacznie tańszą opcją jest przepłynięcie się jednym z promów miejskich, operujących między stroną europejską i azjatycką, na północ wzdłuż zatoki Złoty Róg oraz na Wyspy Książęce. Przeprawa kosztuje kilka lir, a płaci się kartą Istanbulkart.
Mosty na Bosforze
Przez Cieśninę Bosfor przerzucone są 3 ogromne mosty łączące Europę z Azją. Pierwszy, najbliżej centrum miasta, to Most Bosforski, oddany do użytku w 1973 r. Początkowo posiadał chodniki i windy w pylonach, jednak z powodu częstych samobójstw został zamknięty dla pieszych. W sylwestra bywa wykorzystywany do pokazów sztucznych ogni.
Most Mehmeta Zdobywcy, inaczej Most Fatih lub Drugi Most Bosforski leży na północ od centrum, koło twierdzy Rümeli. Ukończono go w 1988 r.
Oba mosty są przeznaczone do ruchu samochodowego, mają długość ok. półtora kilometra, pylony wysokości 105 m, a jezdnie ponad 64 m nad powierzchnią wody.
Trzeci most, Selima Groźnego, na północnym krańcu cieśniny, otwarto w 2016 r. W odróżnieniu od dwóch pozostałych, jest mostem drogowo-kolejowym. Długi na ponad 2 km, z ponad 300-metrowymi pylonami, jest jednym z największych wiszących mostów na świecie.
Linia metra Marmaray
Linia metra Marmaray to jedna ze sztandarowych inwestycji rządu Recepa Erdoğana. Jej budowę rozpoczęto w 2004 r. Linia ma mieć długość 76 km, a jej najważniejszym odcinkiem jest ukończony w 2013 r. tunel, biegnący po dnie zatoki Bosfor. Pozwolił on skrócić podróż z jednego brzegu na drugi z około godziny w czasie szczytu komunikacyjnego do 4 minut. W 2016 r. pod cieśniną otwarto również samochodowy tunel Eurazja.
Od czasu uruchomienia tej linii metra pływające po cieśninie promy przestały być jedynym środkiem transportu publicznego między stroną europejską i azjatycką. W pociągach metra Marmaray zamontowano monitory, na których wyświetlane są filmy o budowie linii. Zarówno przejazd metrem jak i przepłynięcie cieśniny promem to atrakcje, których nie można pominąć.
Pomnik kota Tombila
Bezpański kot, którego nazwano Tombil, przez lata przesiadywał w charakterystycznej pozie na chodniku jednej z uliczek po azjatyckiej stronie miasta. Po śmierci postanowiono go upamiętnić i ufundowano statuetkę kota opierającego się o murek. Nie jest łatwo ją znaleźć, ale lokalni mieszkańcy chętnie wskazują turystom właściwe miejsce.
Pomnik byka
Azjatycka strona miasta to siedziba klubu sportowego Fenerbahçe, którego symbol, byk, stoi na placu w centrum dzielnicy Kadıköy. Plac jest popularnym miejscem spotkań, ale także zbiórek do protestów i marszów.
Dzieło francuskiego rzeźbiarza powstało w 1864 r. w regionie Alzacji, która w tamtych czasach przechodziła z rąk do rąk między Francją a Niemcami. Było symbolem gniewu i wojny, w której Francuzi pokonali Niemców. Po ponownym przejęciu regionu przez Niemców byk został przez nich zabrany, a w 1917 r. podarowany Turcji Osmańskiej przez cesarza Wilhelma II. Stał w różnych punktach miasta, aż w 1987 r. postawiono go na centralnym placu Kadıköy.
Wyspy Książęce
Po azjatyckiej stronie Stambułu znajduje się grupa 10 wysp, będących popularnym miejscem wypoczynku mieszkańców miasta. Na wyspach zabroniony jest ruch kołowy, stąd popularność rowerów i bryczek. Największa jest Büyükada (Duża Wyspa). Można na niej zobaczyć wiele drewnianych willi z czasów osmańskich, a także grecki monastyr i ruiny ogromnego drewniano greckiego sierocińca stojące na szczycie jednego z dwóch wzgórz. Rejs promem ze Stambułu zajmuje około 1,5 godziny i kosztuje kilka lir.
Add a Comment